Vasili Grossman, Andrey Platonov, İlya Ehrenburg vd.

     "Sovyet edebiyat hayatının politik yöneticilerine kendini pek sevdiremeyen" Vasili Grossman'ın Platonov'u kurtarma çabaları.

Savaşta Bir Yazar, Haz: Antony Beevor ve Lyuba Vinogradova, İst., 2013

Melih Cevdet Anday: Yaşar Kemal Üzerine: "İdealize Ederek Anlatmak"

     Melih Cevdet Anday, Bir Defterden'de, "idealize ederek anlatmayı" anlatıyor: 

     "Yaşar Kemal'in, Milliyet gazetesinde tefrika edilen romanı Deniz Küstü'nün bir parçasını okudum bu sabah. Daha önce de bir tefrika okumuştum. Selim adlı bir balıkçıyı anlatıyor, ama hep idealize ederek. Dikkatimi çekti bu. Adamın her yaptığı, her söylediği harika. Bugünkü tefrikadaysa, Kumkapı'da meyhane işleten Kör Agop'u anlatıyordu. Onu da öyle idealize etmiş! Kör Agop müşteriye içki vermek, meze vermek için açmamış o meyhaneyi. Dostlukmuş aradığı. Bence doğru değil. Kör Agop kazıkçının biridir, üstelik gelip masaya oturur, içkiye de ortak olur. Yaşar Kemal acaba niçin bu üslubu seviyor? Kör Agop'u kazıkçının biri olarak anlatsa, o da güzel olmaz mı? Ayrıca Kör Agop asıl o zaman daha ilginç olmaz mı? Bana öyle geliyor ki insanları anlatmayı seven yazar, onları idealize etmeye hiç gerek duymaz. Nasılsalar öyle anlatır. Çünkü insanları sevmek bu değildir, insan hallerini anlatmak demek bu değildir."

Yaşar Nabi Nayır

Şiirleri ortaokul ders kitaplarına alındığında, kendisi henüz lise öğrencisi olan şair.

“70’lerdeki öğrenci hareketleriyle ortaya çıkan şiddet”

Şerif Mardin’e göre, nedeni, “Anadolu’dan büyük şehirlere gelen gençlerin getirdikleri öz otoritaryen ve muhafazakâr değerler” olan şiddet.

Aleksandr Blok

Üçüncü edimi arayan şair. "Yıkmak da korumak kadar geleneksel bir fiildir. Önemli olan, ne birine ne ötekine sığdırılabilen üçüncü edimi bulmaktır."

Yorkshire

Henüz para basabilecek teknolojisi olmayan 18 yıllık Türkiye Cumhuriyeti’nin Thomas de la Rue Matbaası’nda basılan 50 ve 100 liralık banknotlarını getirirken, mola verdiği Pire (Yunanistan) Limanı’nda, Alman savaş uçaklarınca bombalanan İngiliz kargo gemisi. 

16 Nisan 1941: Pire halkı, Türkiye’nin  savaş dışı kalması nedeniyle Avrupa’nın en prestijli para birimi haline gelen ‘lira’larla kaplı denizi yağmalıyor.

Refik Halid Karay

Anti-militarist yazar. 
Padişahın da, İttihatçıların da, Cumhuriyetin de askerleriyle geçinemedi. 

Ahmet Oktay’a göre, Atatürk’le de “Atatürk üniformasını çıkardıktan sonra ve ‘mesafeli’ olarak” uzlaşabildi.

Kitsch / Kundera

BBD - Bu da Burada Dursun:

"Kitsch birbirini izleyen iki gözyaşı damlasına neden olur. Birinci damla, çayırda oynayan çocukları görmek ne güzeldir der. İkinci damla, çayırda koşan çocuklardan  duygulanmak ne güzeldir der. Kitsch'i kitsch yapan bu ikinci damladır." 
Milan Kundera (Aktaran: Oğuz Cebeci, Edebi Zevk Yargısı)

"Tevrati Yakup"

"Tevrati Yakup" 

     Yakup Kadri Karaosmanoğlu.
     Sıfatlamanın sahibi, Mustafa Miyasoğlu, sıfatlamanın nedenini “Kur’an’dan çok Tevrat’tan kaynaklanan bir edebiyat dilini benimsemesidir,” diye açıklıyor.

Sándor Petőfi

“Dörtnala üstlerine gelen düşman atlılarına doğru, duyuramadığı birtakım sözler söylerken” öldürülen Macar şair.

[Ölümü ya da ortadan kayboluşuyla ilgili sayısız söylenti vardır. Ama en güzelini (yukarıda, tırnak içinde) Melih Cevdet Anday uydurmuştur.]

12 Eylül Öncesi Ertuğrul Özkök

     12 Eylül. Şunları yazmış Ertuğrul Özkök:

     "12 Eylül gecesi şehirler arasında otobüs yolculuğundaydım. Askerler otobüsü durdurup 'kontrolü ele aldık' dediklerinde oh be dedim."

     İki cümle var. Herkes ikinci cümleyle uğraşıyor ya ben birinci cümlede takılı kaldım: erken zamanlar, adamın otobüse bindiği yıllar.

100 Yıl Önce Doktorlar

1920-30'larda doktorlar. 
Fahri Celal Göktulga'nın "Geri Çevir Herifi" hikâyesinin girişi.

Fahri Celal Göktulga, Avur Zavur Kahvesi (1948)

Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır - Tanıtım Bülteni:

Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır'ın tanıtım bülteni:

"Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır, Tan gazetesinde 1937 yılında tefrika edilmeye başlandığında toplumcu gerçekçi roman popüler bir tür değildi. Hatta köy ve taşranın dışına çıkıp şehir hayatını, kenar mahalleleri, fabrikaları anlatan roman yok denecek kadar azdı. Suat Derviş’i çalıştığı gazete muhabir olarak Sovyetlere gönderdiğinde romanı yarım bir şekilde, taslaklarıyla Kemal Tahir’e bırakmış, son kısmını Kemal Tahir tamamlamıştır. Tren yolculuğu sırasında iki kalın defter yazıp yolladıysa da gazete tefrikanın yeterince ilgi görmediğini söyleyerek Kemal Tahir’in sonu yazmasını istemiştir.

Bu koşullar altında yazılan ve okurla buluşan roman seksen bir sene sonra ilk kez Suat Derviş adıyla kitaplaşıyor."

(1954'te) "Nobel Mükâfatı Kazanan Türk Romancısı"

MİT’in (o zamanki adıyla MAM) 6.3.1954 gün ve Em. Ş. 1.B 3075-1166 sayılı raporuna ve 1957 yılı fişlerine göre, Yaşar Kemal.

Lev V. Koulechov

Sovyet yönetmenlerinin babası, kâşif, çekmeyen yönetmen, yazmayan teorisyen. İç savaşın mahrumiyet ortamında ham film bulamadığından atölyesinde "filmsiz filmler" çekti. Kısa bir süre öğrencisi olan Eisenstein'la da "filmsiz montaj" denemeleri yaptı. Derslerinde işlediği "montaj etkisi" düşüncesi öğrencisi Pudovkin tarafından hayata geçirildi. Sinemacı yetiştirmenin film çekmekten daha önemli olduğuna inandı, "direktif vermek" yerine öğretmeyi yeğledi, öldüğü güne kadar öğretti.

Käte Hamburger

Anlatı analizi konusunda aşmış kişilik. Sinemayı çok sevdi, kendini sinemayı çok severken yakalayınca kızardı, bozardı, edebiyata ihanet ettiği duygusuna kapıldı, ihanetinin (duygusunun) savunmasını “Film; fotoğraf gibi plastik sanatlar alanına değil, edebî sanatlar alanına aittir,” diye yaptı. Buna önerme diyoruz, evet. Nur içinde yatsın.